Η IG Farben (Interessen-Gemeinschaft Farbenindustrie AG), η κοινοπραξία/τραστ χημικών βιομηχανιών και βιομηχανιών βαφών που περιλάμβανε τις εταιρείες...
BASF, Bayer, Hoechst, Agfa και άλλες μικρότερες, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη τέτοιας λογής κοινοπραξία σε όλο τον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1925 και οι επιστήμονές της έκαναν σημαντικές ανακαλύψεις στη χημεία και τη φαρμακευτική βιομηχανία. Ηταν το διασημότερο βιομηχανικό τραστ αλλά και σημαντικότατος χρηματοδότης λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του 3ου Ράιχ.Στήριξε οικονομικά τους ναζί με ιδιαίτερη ένταση πριν και μετά την κατάληψη της εξουσίας από αυτούς και έδιωξε -μέχρι το 1938- όλους τους Εβραίους υπαλλήλους της. Τον Φεβρουάριο του 1941 ο Heinrich Himmler των SS υπέγραψε διαταγή κατασκευής εργοστασίου συνθετικού πλαστικού κοντά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Monowitz, γνωστό σαν Auschwitz III. Το Auschwitz Ι ήταν διοικητικό κέντρο, το Auschwitz ΙΙ κέντρο εξολόθρευσης.
Η IG Farben εξαρτιόταν από την απλήρωτη εργασία των κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, «προσλαμβάνοντας» 30.000 κρατούμενους (δούλους, στην πραγματικότητα) από το γειτονικό της στρατόπεδο Auschwitz και αντικαθιστώντας τους κάθε φορά που κάποιος πέθαινε. Μια από τις θυγατρικές της κατασκεύαζε το δηλητηριώδες αέριο Zyklon B, που σκότωσε πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα κατά το Ολοκαύτωμα.
Το αέριο αυτό ήταν ένα φυτοφάρμακο με βάση το κυάνιο, κατασκευασμένο από μια θυγατρική του τραστ, την Degesch. Η IG Farben πλήρωνε στα SS τρία ή τέσσερα Reichsmark (μάρκα των ναζί, που είχαν αξία μόνο μέσα στο Ράιχ) ανά ημέρα και ανά εργάτη για εργασία 9-11 ωρών. Αυτό το εργατικό δυναμικό ανήκε στην IG Auschwitz, που ήταν δίπλα στο Αουσβιτς – και ειδικότερα στο στρατόπεδο Auschwitz III-Monowitz.
Το 1943 η IG Farben κατασκεύαζε προϊόντα αξίας 3 δισ. Reichsmark σε 334 τοποθεσίες στην κατεχόμενη Ευρώπη. Μέλη του προσωπικού της Bayer στην IG Farben έκαναν ιατρικά πειράματα στους τρόφιμους του Auschwitz, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Mauthausen, κυρίως στο Μπλοκ 20 του Birkenau. Οταν το στρατόπεδο το απελευθέρωσε ο Κόκκινος Στρατός, από τους 9.792 ζωντανούς κρατούμενους οι 9.054 ήταν Εβραίοι.
Το τραστ διαλύθηκε στις επιμέρους συνιστώσες του από τους Συμμάχους κατά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη δίκη της IG Farben κατά το 1947-48, το δικαστήριο επέδειξε τεράστια επιείκεια, δικάζοντας 23 διευθυντές της, από τους οποίους καταδικάστηκαν μόλις 13 σε διάφορες ποινές. Το 1951 απελευθερώθηκαν όλοι τους, από τον Αμερικανό τότε ύπατο αρμοστή.
Αυτό συνέβη στο μεταπολεμικό κλίμα που επικράτησε, με δεδομένο ότι η περίφημη αποναζιστικοποίηση δεν έγινε ποτέ, παρά μόνο σε ιδιαίτερα περιορισμένες περιπτώσεις. Απλά αποτέλεσε ένα παραμύθι για τις μάζες, αποκρύπτοντας το συμφέρον κυρίως των Αγγλοσαξόνων νικητών να εντάξουν στο επιστημονικό τους δυναμικό επιστήμονες των ναζί -υπάρχουν άπειρα σχετικά παραδείγματα- και διατηρώντας το ψεύτικο προπέτασμα της αποναζιστικοποίησης.
Το 2004 το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης –στεγαζόμενο στα παλιά γραφεία της IG Farben– έφτιαξε μια μόνιμη έκθεση με αναφορά στους σκλάβους-εργαζόμενους των στρατοπέδων συγκέντρωσης και σε αυτούς που σκοτώθηκαν από το Zyklon B.
Μανώλης Χαιρετάκης *
* ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου